Μόνο 20 χρονών και να έχεις κατακτήσει ένα εισιτήριο σε Παγκόσμιο Συνέδριο με δασκάλους 23 Νομπελίστες! Δεν είναι και λίγο. Όταν μάλιστα εκεί πας, γιατί μελετάς αυτό το μυστηριώδες όργανο, τον εγκέφαλο, που σου δημιουργεί κινητικές δυσκολίες από τότε που γεννήθηκες και επιπλέον ζεις σε μια χώρα που μόλις τώρα μαθαίνει πώς να συμπεριφέρεται απέναντι στο διαφορετικό.Η Αλεξάνδρα Τζιλιβάκη είναι φοιτήτρια στο 3ο έτος, του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης ,προπτυχιακή ερευνήτρια του ΙΤΕ , και αυτά είναι 2 από τα πιο μεγάλα της όνειρα που πραγματοποίησε. Το τρίτο είναι η φοιτητική ζωή! «Να ζω μόνη μου, ανεξάρτητη, να κάνω πάρτι μέχρι τις 5 τα ξημερώματα για να γιορτάσω την επιτυχία μου, να ακούω τα παράπονα των γειτόνων για τη μουσική που παίζει κάπως δυνατά και να μην αγχώνομαι μήπως ξυπνήσουν οι γονείς μου.» Την άλλη μέρα, βέβαια, και πάλι στο διάβασμα και στο πρόγραμμα της.
Οι επιτυχίες της δεν σταματούν εκεί. Μόλις 500 νέοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο και μόλις 5 Έλληνες επιλέχτηκαν για το Παγκόσμιο Συνέδριο «The Lindau Nobel Laureates Meeting» που θα διεξαχθεί στις 29/6-4/7 στη Γερμανία με θέμα Ιατρική και Φυσιολογία με ομιλητές 23 κατόχους Νόμπελ! Είναι από τις νεαρότερες παρουσίες στο Συνέδριο και με την διάκριση της κάνει περήφανους την ίδια και τους καθηγητές της και προβάλλει με τις ικανότητες της το Πανεπιστημιακό Ίδρυμα της Κρήτης.Ο πιο μεγάλος άθλος
Αν αυτά ήδη φαίνονται ένας άθλος, η εικόνα δεν θα ήταν πλήρης αν δεν αναφέραμε ότι είχε διπλάσια εμπόδια από το μέσο άνθρωπο, καθώς αντιμετωπίζει κινητικές δυσκολίες και κινείται με αμαξίδιο. Η Αλεξάνδρα γεννήθηκε με μια πάθηση, που λέγεται Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία, η οποία αν και όχι τόσο γνωστή, δεν είναι σπάνια, όπως λέει στο Candianews.gr. «Ουσιαστικά, το μόνο που με ξεχωρίζει από σας είναι ότι παράγω μια πρωτεΐνη , την SMN 1, κατά 75% λιγότερο, την παράγω μόνο κατά 25%.Αυτή η πρωτεΐνη είναι υπεύθυνη να βοηθήσει ώστε να δοθεί το σήμα από το νευρικό κύτταρο, στο μυϊκό κύτταρο, να του πει «κούνα». Σας το λέω πολύ απλοποιημένα. Είναι μια κληρονομική πάθηση με φορείς πολλούς και αυξανόμενα κρούσματα, δεν είναι σπάνια, και έχει μια ποικιλομορφία. Εμένα τα συμπτώματα εμφανίστηκαν στους 6 μήνες της ζωής μου, όπου η μητέρα μου είδε μια ατονία πάν μου. Η πάθηση τότε ήταν άγνωστη, αλλά εγώ είμαι ακόμη εδώ και δε λέω να το κουνήσω. Έχω πολλά να κάνω… Τελικά, αν σκεφτείτε πόσες χιλιάδες πρωτεΐνες υπάρχουν , αξίζει να υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός για μία; Έτσι έμαθα από τους γονείς μου να το βλέπω. Οπότε αυτό εκπέμπω και σε καμία έκφραση στις προσωπικές μου σχέσεις δεν τον βίωσα. Μόνο πρακτικοί λόγοι με κάνουν να το νιώθω. Για μένα είναι πιο δύσκολο να κατέβω στα Λιοντάρια να κάνω μια βόλτα. Με βάση τα δεδομένα, με βάση τη συγκοινωνία ή ότι μπορεί να έχουν παρκάρει σε κάποια θέση αναπήρων. Αυτά στην Ελλάδα…Είμαι αισιόδοξη ότι ακόμη και δω θα αλλάξει, κάπου, κάποτε. Όταν το βλέπω, πλέον, δυστυχώς δεν μου κάνει εντύπωση. Εντύπωση μου κάνει όταν δεν έχουν παρκάρει! Οι φίλοι μου συγχύζονται ακόμη, και μου λένε να πάρω αυτά τα αυτοκολλητάκια , που λένε είμαι γάιδαρος, παρκάρω όπου θέλω, αλλά εγώ λέω ότι δεν έχει νόημα, απλά βρίσκω τον τρόπο να πάω εκεί που θέλω. Ίσως ο πιο σωστός τρόπος για να μην γίνεται αυτό είναι απλά να σε δει, να του χαμογελάσεις, ούτως ώστε ο ίδιος να το καταλάβει, όχι να σε λυπάται, γιατί να με λυπάσαι; Επειδή δεν περπατάω; Και γω μπορεί να σε λυπάμαι που δεν έχεις καταφέρει τίποτα άλλο στη ζωή σου. Το θέμα είναι να σε σέβομαι. Ο σεβασμός δεν έχει κριτήρια αξιολόγησης.»
Ο μυστηριώδης εγκέφαλος
Χαριτωμένο πλάσμα, χωρίς την απλησίαστη ασπίδα του επιστήμονα , διαχύνεται και κατακτά τους γύρω της με μια εξαιρετική επικοινωνιακή ικανότητα. Μιλώντας μαζί της αναπόφευκτα αναρωτιέται καθένας μήπως πολύ λίγο χρησιμοποιεί τα εγκεφαλικά του κύτταρα… Αυτά τα κύτταρα είναι που μελετά στα εργαστήρια. «Το μεγαλύτερο μυστικό του εγκεφάλου είναι ότι δεν ξέρουμε τίποτα! Υπάρχουν δις νευρικών κυττάρων. Με εξιτάρει πολύ αυτό το μυστήριο! Γίνεται υπέροχη δουλειά, στο Εργαστήριο της κ. Ποϊράζη (Την βλέπετε μαζί με την Αλεξάνδρα στην κεντρική φωτογραφία πάνω) προσπαθούμε με υπολογιστικές μεθόδους να προσομοιώσουμε τα κύτταρα , να γίνουν, δηλαδή ρεαλιστικά μοντέλα. Ξέρετε, ο εγκέφαλος είναι ένα πολύ οργανωμένο όργανο, κάθε υποπεριοχή του κάνει και κάτι διαφορετικό. Και όλα αυτά μαζί, μας συνθέτουν. Πιο συγκεκριμένα, για τις διαδικασίες της μνήμης και της μάθησης, υπεύθυνη περιοχή είναι ο ιππόκαμπος, ο προμετωπιαίος, φλοιός, κύτταρα του οποίου μελετώ για την πτυχιακή μου εργασία, και η αμυγδαλή. Προσπαθούμε να «καλοπιάσουμε» τον εγκέφαλο, να δούμε τι θέλει να μας πει.»
«Το Εργαστήριο είναι στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας… Θέλουμε να εξιχνιάσουμε το ρόλο των δενδριτών στη μνήμη και τη μάθηση. Οι δενδρίτες είναι οι μικρές αποφυάδες των νευρικών κυττάρων, στις οποίες ουσιαστικά γίνεται όλο το «παιχνίδι» και όλη η επικοινωνία τους ενός κυττάρου με το άλλο. Το ένα σήμα πάει στο επόμενο μαζί με όλες τις εντολές. Είμαι κατενθουσιασμένη, τα πειράματα μας πάνε πολύ καλά. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κ. Ποϊράζη, για την δουλειά της και ως επιστήμονας, αλλά και ως μέντορας, κυρίως, για μένα και για όλα τα υπόλοιπα μέλη του εργαστηρίου. Χωρίς αυτή, ο δρόμος των νευρικών κυττάρων δεν θα ήταν ανοιχτός. Μέσα από μια καλή πορεία που είχα, κατάφερα πλέον να σπουδάζω με υποτροφία από το ίδρυμα Βαρδινογιάννη, και πριν ένα μήνα πληροφορήθηκα ότι θα συμμετέχω στο Lindau Nobel Laureates Meeting. Όταν είδα την αίτηση έγραφε μέσα ότι μπορούν να δεχτούν και προπτυχιακούς, που έχουν παρουσιάσει κάποια σημαντική ερευνητική δουλειά. Δίστασα στην αρχή, σκέφτηκα, για να πάω, αποκλείεται να πάρουν εμένα, αλλά με τη βοήθεια της κ. Ποϊράζη και των καθηγητών μου είχα αυτό το αίσθημα του «προχώρα». Πέρασα από τρία στάδια αξιολόγησης, από το Πανεπιστήμιο, από το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο με χορηγεί πλέον και τελική αξιολόγηση από ένα Ίδρυμα ερευνητών στη Γερμανία. Είναι μια ευκαιρία που με παροτρύνει και με εμπνέει για αργότερα»
Το ίδιο το μικροσκοπικό κύτταρο που παράγει και τις πρωτεΐνες είναι πολύ οργανωμένο όπως μαθαίνουμε. Είναι η δομική μονάδα της ζωής και με τα άλλα κύτταρα φτιάχνουν κοινωνίες όπως οι ανθρώπινες σε κάποιες περιπτώσεις συνεργάζονται σε άλλες ανταγωνίζονται, και τα δύο χρειάζονται με μέτρο, όμως. Υπάρχει αυστηρή ιεράρχηση και επίσης καταμερισμός και πρόγραμμα. Εντύπωση μας κάνει η πληροφορία ότι όταν ένα κύτταρο δέχεται εισβολή από κάποιο ιό, το διπλανό του αυτοκτονεί για να μην το χρησιμοποιήσει ο ιός και μεταδοθεί σε όλο τον οργανισμό. Είναι ο τρόπος του να προστατέψει τη ζωή! Να συμβαίνει το ίδιο και με τις αυτοκτονίες στην ανθρώπινη κοινωνία; Όχι, η Αλεξάνδρα πιστεύει ότι από τους αυτόχειρες «λείπει ο Θεός».Από τα Χανιά στο Ηράκλειο
Στο δημοτικό σχολείο δεν την δέχτηκαν, αρχικά, γιατί την θεωρούσαν «ειδικό παιδί». Χάρις στην επιμονή μιας μάνας που της στάθηκε ως λέαινα και έναν πατέρα που κατασκεύαζε μόνος του ειδικές ράμπες, κατάφερε να τελειώσει το δημόσιο σχολείο.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν σχεδόν μονόδρομος, καθώς μόνο εδώ υπήρχαν ράμπες, το ίδιο και το τμήμα Βιολογίας. Γεννημένη και μεγαλωμένη στα Χανιά και με πατέρα μηχανικό, μια αρχική σκέψη ήταν το Πολυτεχνείο Κρήτης. «Έναν αγώνα μεγάλο κάναμε, η αλήθεια είναι, μέχρι να αποφασίσουμε…από πολλές απόψεις… ήθελα, να ζω ανεξάρτητη, έχω άλλα δύο αδέλφια, η αδελφή μου έχει την ίδια πάθηση, οπότε, όπως καταλαβαίνετε, η μητέρα μου δε θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να έρθει. Από μικρή είχα μια μεγάλη αγάπη στον τομέα που σπουδάζω τώρα, και στην εργαστηριακή ειδικότητα που αποκτώ, τις νευροεπιστήμες, τη νευροβιολογία, γιατί και η δική μου πάθηση σχετίζεται με κάτι τέτοιο. Από πολλή μικρή είχα αυτά τα ερεθίσματα, νευρικό κύτταρο, σύναψη, νευροδιαβιβαστής, πρωτεΐνες…Αν και δεν καταλάβαινα τι σημαίνουν, αυτά κατά κάποιο τρόπο γράφονταν στο υποσυνείδητο μου , οπότε ένιωθα ότι είμαι γι΄ αυτό. Χάρις στους γονείς μου , που με στήριξαν, έδωσα κανονικά πανελλήνιες, όπως όλα τα υπόλοιπα παιδιά, ενώ είχα το δικαίωμα να μη δώσω-να μπω με ΑΜΕΑ- και πέρασα εδώ, στο Βιολογικό που πάντα ήθελα. Η Κρήτη ήταν η μόνη επιλογή που είχα, στο Αριστοτέλειο δεν υπάρχουν καν ράμπες, επιπλέον, εδώ είναι προσβάσιμο το Πανεπιστήμιο, γιατί έχουν φιλοξενηθεί και άλλοι φοιτητές με κινητικές δυσκολίες. Και τα Χανιά είναι 2,5 ώρες απόσταση, η μαμά μου είναι πιο ήσυχη, ότι θα είναι κοντά μου, αν χρειαστεί…»
Δε φοβήθηκε ούτε μια στιγμή ότι δεν θα τα καταφέρει. «Μέσα μου ήταν αυταπόδεικτο. Είναι αυτή η δύναμη που την ξέρεις μόνο αν έρθεις αντιμέτωπος με κάτι, τότε κάνεις ανασκαφή μέσα σου και ξέρεις ότι θα το λύσεις. Την ξέρεις τη λύση και την απάντηση. Τι κι αν μου λέγανε οτιδήποτε ή προσπαθούσαν να με φοβίσουν…Εγώ σκεφτόμουν, οk, πως θα διακοσμήσω το σπίτι μου; Το μόνο μου άγχος ήταν να είμαι καλή για να δικαιώσω τους γονείς μου και τον εαυτό μου …και τα νευρικά κύτταρα! Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και στους καθηγητές μου και στο προσωπικό, για τη βοήθεια τους σε οτιδήποτε πρακτικό χρειαστώ…Στο δεύτερο έτος, όταν πια είχα κατασταλάξει ότι σίγουρα θα κάνω κάτι με νευροβιολογία, άρχισα να εργάζομαι εθελοντικά ως προπτυχιακή ερευνήτρια στο εργαστήριο της κ. Παναγιώτας Ποϊράζη, η οποία αποδείχτηκε η μέντορας μου, και η οποία είναι μια θαυμάσια γυναίκα, με απίστευτο ταλέντο και αγάπη για την επιστήμη.Η Επιστήμη, ο Θεός και τα όνειρα
Μια ηρωίδα της ζωής , γεννημένη νικήτρια. Μια δυναμική προσωπικότητα που θέτει στόχους και τους κατακτά, παρά τα εμπόδια. Ή αλλιώς,, ένας Homo Sapiens, που δικαιώνει την επίπονη και μακραίωνη ιστορία της εξέλιξης των δις και τρις και ίσως παραπάνω μικροσκοπικών κυττάρων που είναι συνολικά ο άνθρωπος.
«Αυτό, όμως, που θέλω να τονίσω –γιατί ο καθένας θα σκεφτόταν, ουάου, το κοριτσάκι στο καροτσάκι τα κατάφερε, είναι μια καλή φοιτήτρια, ναι, ναι προχωράει, αριστεύει από μικρή, ΟΧΙ, δεν είναι αυτό, ο στόχος μου δεν είναι αυτός, αυτό ήτανε και ο προβληματισμός μου για αυτή την συνέντευξη, ότι θέλω να αποδείξω κάτι άλλο, να αποδείξω ότι δεν είναι το καρότσι που το κάνει ξεχωριστό, αυτό είναι ένα δικό μου θέμα, είναι ένα θέμα των γονιών μου. Δεν είναι αυτό, στη θέση τη δική μου και σε καλύτερη θέση ακόμα-προφανώς, η κορυφή είναι ψηλά- θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε Έλληνας ερευνητής, ηλικίας 20 χρονών. Απλά, στην Ελλάδα, υπάρχει αυτός ο φόβος ότι οι καιροί είναι δύσκολοι, ότι η Ελλάδα είναι σε κρίση, ότι όλα είναι στημένα, ότι ένα καλό μυαλό θα χαθεί ή αναγκαστικά θα φύγει απευθείας στο εξωτερικό, γιατί δεν μπορεί να κάνει τίποτα εδώ στην Ελλάδα , το οποίο είναι ένα ψέμα. Ή υπάρχει η νοοτροπία του νεαρού Έλληνα, χωρίς να θέλω να κατηγορήσω, αυτός ο ωχαδελφισμός, ότι εντάξει, να πάρουμε ένα πτυχίο, να κάνουμε , μια δουλειά, ΟΧΙ, πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος έχει μια κλίση κάπου. Συνεπώς, μπορεί να φτάσει εκεί που ονειρεύεται. Ούτε, ο οικονομικός λόγος, γιατί αν είσαι καλός θα πάρεις μια υποτροφία, όπως μπορεί ο καθένας να το κάνει, Ας μην κουνάω τα πόδια μου, μετακινούμαι με το καρότσι, αυτή είναι η διαφορά. Και κάθε τι που έχουμε και το θεωρούμε μειονέκτημα, για μένα απλά είναι μια ιδιαιτερότητα και τίποτα παραπάνω. Γιατί αν ήμασταν και όλοι όμοιοι δε θα υπήρχε και νόημα στην κοινωνία μας. Αυτό μας καθιστά ξεχωριστούς. Αυτό το κάτι διαφορετικό που έχει ο καθένας, τα δικά σας μαλλιά είναι κόκκινα, τα δικά μου μαλλιά είναι καστανά, εντάξει, εγώ έχω και 4 ρόδες και προχωράω, ουσιαστικά αυτή είναι η διαφορά. Τίποτα παραπάνω. Και μόνο αν το δούμε έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε. Η ζωή μας είναι ένας δρόμος, ο οποίος είναι , όμως μονόδρομος, μπορείς να προχωρήσεις μόνο μπροστά. Μπορείς να προχωρήσεις μόνο μπροστά, δε μπορείς να πας πίσω. Αλλά ούτε και να μείνεις στάσιμος. Οπότε, ουσιαστικά δεν έχεις άλλη επιλογή. Θα βρεις τρόπο να προχωρήσεις, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Άρα, δεν έχει πισωγυρίσματα, δεν έχει φόβο, δεν έχει άγχος, έχει μόνο πάθος! Και ο Θεός ξέρει!»
Χρειάζεται κάπου να παίρνεις κουράγιο και η Αλεξάνδρα έχει βρει την πηγή. «Βρίσκω κουράγιο στα όνειρα μου , αρνούμαι να πιστέψω, και δεν πρόκειται κανένας να με πείσει ότι πάνω στην γη υπάρχει έστω και ένας άνθρωπος, που δεν έχει έστω και ένα. Το όνειρο δεν είναι κάτι απαραίτητα μεγάλο, θέλω να πάρω το βραβείο Νόμπελ, θέλω να γίνω βασίλισσα, θέλω να γίνω εκατομμυριούχος, τα όνειρα μπορεί να είναι και «μικρά» και δε σημαίνει ότι τα «μικρά» όνειρα είναι μικρά, Κάθε άνθρωπος έχει μέσα του κάτι που να τον καίει, αλλιώς δεν είναι άνθρωπος, αλλιώς δεν ζει. Μικρό, μεσαίο, ή μεγάλο αυτό μας οπλίζει και μας δίνει τη δύναμη και προχωράμε. Όταν σταματάει κάποιος σημαίνει ότι τον κυριεύει ο φόβος του. Δεν θα τα καταφέρω, οπότε ας κάτσω εδώ που είμαι. Όταν , βέβαια , το όνειρο μας δεν είναι υγιές τότε πάμε σε άλλα μονοπάτια, και βλέπουμε τον εγωισμό και τις ίντριγκες. Επιπλέον, αν κάποιος στα όνειρα του έχει μόνο την ικανοποίηση τη δικιά του, τότε η χαρά είναι μισή. Εγώ προσφέρω εθελοντικά στη Στέγη Ανηλίκων. Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα αλισβερίσι δύναμης. Γιατί εγώ βοηθάω το Δημήτρη μου, το παιδάκι μου, το αγγελάκι μου, 4 ώρες την εβδομάδα, στα μαθήματα του, όμως η αγάπη που παίρνω και η δύναμη που παίρνω κάθε φορά που μου φτιάχνει μια ζωγραφιά, δεν υπάρχουν λόγια να την εκφράσω. Με οργίζει όταν ακούω από πολλούς, έχω πολλά προβλήματα και δε μπορώ να προσφέρω, αυτό είναι ένα σχήμα οξύμωρο , διότι αν δεν βοηθήσεις εσύ που έχεις πρόβλημα κινητικό , ψυχολογικό , οικονομικό, οτιδήποτε, αν δεν βοηθήσεις εσύ που έχεις ανάγκη από βοήθεια, είτε οικονομική , είτε ψυχική, είτε πνευματική , είτε πρακτική, που ξέρεις πως είναι να έχεις ανάγκη από βοήθεια, τότε ποιος θα το κάνει; Αυτός που είναι βολεμένος; Δε θα μπει στην διαδικασία να το κάνει γιατί δεν έχει το συναίσθημα.»Τα όνειρα για το μέλλον: «Να μου επιτρέψουν τα αγαπημένα μου νευρικά κύτταρα και ο αγαπημένος μου εγκέφαλος, που τόσο πολύ με εξιτάρει, να μου δώσουν το δικαίωμα να τα σκαλίσω λίγο παραπάνω, αν ο Θεός το επιτρέψει φυσικά και αν και οι δικές μου ικανότητες είναι αρκετές και επίσης, στην εφηβεία μου , είχα και εγώ ένα όνειρο ουτοπικό , αλλά κάθε πράξη είναι ουτοπία στην αρχή, να βοηθήσω και τους άλλους, δε θα σας πω περισσότερα… Αυτά, αν το επιτρέψει ο Θεός, έτσι;»
Έτσι, Αλεξάνδρα, και μακάρι κάποτε να λύσεις όλα τα μυστήρια του εγκεφάλου και, κυρίως, αυτή τη μαγική ικανότητα κάποιων εγκεφάλων, όπως ο δικός σου, να μεταδίδουν φως.
ΠΗΓΗ: http://www.candianews.gr
